«ΑΤΙΤΛΟ»
«Η εσωτερικευμένη βία γίνεται κινητήριος δύναμη και στο έργο της Δήμητρας Αδαμοπούλου. Στα μονόχρωμα καρέ της, με μαύρο φόντο που δείχνει να φωτίζεται στιγμιαία από φωτογραφικό φακό, παρακολουθούμε λεπτομέρειες από το τελετουργικό της ετοιμασίας της πρωταγωνίστριας καθώς βάφεται και ντύνεται για να προσελκύσει το ανδρικό βλέμμα. Διαβάζουμε τις σκέψεις της, που δηλώνουν συσσωρευμένο μίσος για την καταπίεση που έχει δεχτεί λόγω του «σκοτεινού» της φύλου. Το ξέσπασμά της, όμως, δεν γίνεται πάνω σε άνδρες, αλλά σε μια άλλη γυναίκα που έχει παγιδεύσει, καθρεφτίζοντας το μίσος της πάνω στο είδωλό της».
Αθηνά Εξάρχου, Δρ ιστορίας της τέχνης
INNER VIEW
Bίκυ Μοιρώτσου
Τα στερεότυπα και η πατριαρχική δομή της κοινωνίας εγκλωβίζουν τη γυναίκα σε προκαθορισμένους ρόλους και πρότυπα ομορφιάς. Πόσο εύκολη θεωρείς ότι είναι αρχικά η συνειδητοποίηση και στη συνέχεια η απαλλαγή από τις «κοινωνικές επιταγές» της εποχής;
Θεωρώ ότι είναι πολύ δύσκολο πράγμα η αντίληψη του ρόλου ως φυλακή, ειδικά αν αυτός ο ρόλος προσφέρει κάποια ασφάλεια ή επιτυχία σε καιρούς δύσκολους. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτά τα πρότυπα ξαναγυρνάνε προς τα πίσω κάθε φορά που ο κόσμος περνάει δύσκολη φάση, για παράδειγμα μιαν οικονομική κρίση, έναν πόλεμο κ.τ.λ. Το να απαλλαγείς από τον ρόλο είναι στις μέρες μας λίγο πιο εύκολο απ’ ό,τι στο παρελθόν, αλλά και πάλι μιλάμε για ορισμένες πόλεις σε ορισμένες χώρες στον δυτικό κόσμο. Άρα, και πάλι δε μιλάμε για τρομερή ευκολία! Εξίσου δύσκολο θεωρώ ότι είναι να βρεις τι σου αρέσει πραγματικά σε αυτά τα πρότυπα, χωρίς να το νιώσεις ως καταπίεση. Κι αυτό ισχύει για όλα τα φύλα και όλα τα στυλ ανθρώπων. Σε κάποια μπορεί να αρέσουν στ’ αλήθεια τα ψηλοτάκουνα και το βάψιμο. Μπορεί να το βλέπει σαν έκφραση και σαν παιχνίδι. Κάποια άλλη, όμως, μπορεί να αισθάνεται ότι δεν είναι «γυναίκα», αν δε βαφτεί. Αυτό είναι η πραγματική καταπίεση, αλλά όταν έτσι έχεις μάθει από παιδάκι, από την οικογένεια και την κοινωνία, είναι εξαιρετικά δύσκολο να το αποδομήσεις.
Στο έργο σου η πρωταγωνίστρια ξεσπά τον συσσωρευμένο θυμό και την καταπίεσή της σε μια άλλη γυναίκα. Γιατί, αντί να την δει ως σύμμαχο, καταλήγει να αποδεχτεί πλήρως τον «σκοτεινό» ρόλο που της έχει αποδοθεί; Η αυτοδικία, σε αυτήν την περίπτωση, λειτουργεί ως λύτρωση ή μετατρέπεται σε μίσος για τον ίδιο τον εαυτό;
Ο σκοτεινός ρόλος είναι κάτι που είναι ορατό μόνο στην ίδια. Η κοινωνία θεωρεί ότι οι γυναίκες είναι κάτι ελαφρύ και φωτεινό, εκτός από τις λίγες μονοδιάστατες περιπτώσεις της πόρνης και της femme fatale. Οι περισσότερες χαρακτηρίζονται ως «λουλούδια», μωρά, κουνελάκια του play-boy, αντικείμενα διακόσμησης, μανούλες που θυσιάζονται, τρυφερές σύζυγοι, δοχεία του σεξ. Στην πραγματικότητα ένα κορίτσι είναι εξαιρετικά πολυδιάστατο ον, αλλά μεγαλώνει εξ’ αρχής με μια υποχρέωση, να φέρεται σαν ένα πλάσμα κατασκευασμένο, χρήσιμο και όμορφο. Της λένε διαρκώς πώς να είναι και πώς να δείχνει, την ώρα που στα αγόρια επιτρέπεται να πειραματίζονται και να ριψοκινδυνεύουν. Βρίσκεται σε έναν διαρκή πόλεμο με το σώμα της. Μαθαίνει από το δημοτικό τι πάει «λάθος» με αυτό, ποια σημεία χρειάζονται βελτίωση, αδυνάτισμα, πλαστική, γυμναστική, αλλαγή χρώματος κ.τ.λ. Με λίγα λόγια, αναμένεται από αυτήν η τελειότητα. Επίσης, μαθαίνει ότι αντίπαλοί της στο κυνήγι της τελειότητας αυτής είναι οι άλλες γυναίκες. Και κάνει αυτό που κάνουν πολύ συχνά οι καταπιεσμένες ομάδες: ξεσπάει σε κάποιο εύκολο θύμα. Η πρωταγωνίστρια της ιστορίας μου παίρνει το μέρος του θύτη, γιατί έτσι επιβιώνει. Αντί να δει την άλλη γυναίκα σαν σύμμαχο, την βλέπει σαν εχθρό, γιατί η συνειδητοποίηση του εαυτού της ως θύμα είναι πολύ πιο επώδυνη και καταστροφική για το «εγώ» της. Οπότε προτιμάει να επιτεθεί σε έναν παραμορφωτικό καθρέφτη, παρά να έρθει αντιμέτωπη με την έλλειψη και το τραύμα της.
Η αυτοδικία σε αυτήν την περίπτωση σίγουρα δεν είναι λύτρωση! Είναι μια ατέρμονη και αδηφάγα επανάληψη του κύκλου της βίας…