«Kλυταιμνηστρες»

Sed nunc audiatur et altera pars… Η Κλυταιμνήστρα εκδικείται και τιμωρεί. Η Φραγκογιαννού, η «Φόνισσα» του Παπαδιαμάντη κι η Κλυταιμνήστρα. Η μια σκοτώνει τα μικρά κορίτσια -βρέφη ακόμη- απαλλάσσοντάς τα, όπως αμετανόητα πιστεύει, από τα πάθη και τους καημούς μιας ζωής τυραννισμένης από την πατριαρχική εξουσία, την ανδρική καταπίεση. Η άλλη σκοτώνει τον γιο του Ορέστη ανάγοντας το μικρό αγόρι σε σύμβολο της καταπίεσης. Η δική σου Κλυταιμνήστρα δολοφονείται στο τέλος, αλλά είναι το τραγικό πρόσωπο που οδηγείται στην κάθαρση και στη λύτρωση. Ποιες γυναίκες δικαιώνει η δική σου εκδοχή;

«Μηδενί δίκην δικάσης, πριν αμφοίν μύθον ακούσης». H Κλυταιμνήστρα, όπως και η Φραγκογιαννού, διαπράττουν τα εγκλήματά τους με βάση τα δεδομένα και τα ήθη της κοινωνίας όπου ζουν και οι ίδιες δικαιολογούν τις πράξεις τους αντλώντας από τα δικά τους βιώματα και τις δικές τους εμπειρίες, ίσως και τα δικά τους συμφέροντα. Γι’ αυτές ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Στο συγκεκριμένο κόμικ βασίστηκα, κατά κύριο λόγο, σε στοιχεία από τη νουάρ αισθητική και αντίληψη. Ήθελα να αποδώσω την ιδέα πως το σωστό και το λάθος βρίσκονται σε γκρίζες περιοχές, γιατί ο κάθε άνθρωπος δεν έχει ούτε την ίδια ψυχοσύνθεση ούτε τους ίδιους ηθικούς φραγμούς με τον διπλανό του, αλλά εντέλει έρχεται η νέμεσις. Η θεία δίκη. Το κάρμα. Δεν έχει τελικά καμία σημασία τι κρίνουμε εμείς σωστό. Συμπαντικά πάντα θα επέλθει μια ισορροπία με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο. Ο θάνατος μπορεί να σημαίνει το τέλος, ωστόσο σε ορισμένες περιπτώσεις ίσως είναι περισσότερο λύτρωση. Για τον ίδιο το χαρακτήρα αλλά και για τους γύρω. Εάν είσαι έτοιμος να αφαιρέσεις ή να βασανίσεις μια ζωή, σημαίνει ότι έχεις αποδεχτεί τη βία σαν έννοια και ότι μελλοντικά ίσως γίνεις και συ ο ίδιος αποδέκτης αυτής της βίας.

Ο φόβος που οπλίζει το χέρι μπορεί να είναι το εφαλτήριο της δικαίωσης; Η πατριαρχία κι η θεοκρατία που συντηρούν και διαιωνίζουν αυτόν τον φόβο χρειάζονται μια νέα θεώρηση της δικαιοσύνης που θα τον υπερνικήσει. Ποιοι φόβοι πρέπει να υπερνικηθούν, για να είναι ο κόσμος δίκαιος;

Νομίζω ότι σε κάθε μορφή κοινωνίας υπάρχει το δίκαιο. Το νομικό, που έχουν ορίσει οι άνθρωποι, αλλά και το θείο, το οποίο επίσης εκμαιεύεται και πάλι από τον ανθρώπινο παράγοντα. Σε μια κοινωνία που σέβεται την ανθρώπινη ζωή, αλλά και αποδέχεται την ανθρώπινη φύση και τη διαστροφή της δε νοείται να υπάρχει η ύψιστη τιμωρία του θανάτου. Δυστυχώς, ο κόσμος δεν είναι πάντα δίκαιος, όμως -παρόλα αυτά- η κοινωνία οφείλει να μην παρασύρεται από τα προσωπικά της πάθη και να κρίνει την εκάστοτε κατάσταση λαμβάνοντας υπόψιν συγκεκριμένα δεδομένα. Πρέπει όλοι μας να προσπαθούμε να μην προβάλουμε τα δικά μας συμπλέγματα στους γύρω μας και να αποδεχόμαστε τις διαφορετικές συνιστώσες που περιλαμβάνει κάθε έγκλημα. Το αποτέλεσμα της πράξης δεν αλλάζει, αλλά σίγουρα είναι καλύτερα μελλοντικά μια κοινωνία να προσπαθεί να συμμορφώσει, παρά να τιμωρήσει.

Φυσικά, σε πολλές περιπτώσεις κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό, κυρίως στα φρικτά εγκλήματα.