«ΑΤΙΤΛΟ»
«Σαφή αναφορά στην υπόθεση του ομαδικού βιασμού μετά φόνου της Ελένης Τοπαλούδη το 2018 κάνει ο Θανάσης Καραμπάλιος και ειδικά στη φράση που εκστόμισε η εισαγγελέας κατά την αγόρευσή της: «ας επικρατήσει Δικαιοσύνη και ας χαθεί ο κόσμος όλος». Στο έργο του, που έχει τη δυναμική αφίσας με τα πρόσωπα σε γκρο πλαν, η Δικαιοσύνη είναι αρχικά τυφλή, με τα μάτια της καλυμμένα, όπως πρέπει να είναι ώστε να εξασφαλίζεται η αμεροληψία. Πάνω από το κεφάλι της όμως, εμφανίζεται το θύμα περιστοιχισμένο από λύκους και στη συνέχεια τα κοράκια που επιχειρούν να δικαιολογήσουν την άνομη πράξη. Στο τέλος τη βλέπουμε να βγάζει το μαντίλι που κάλυπτε τα μάτια της και να ουρλιάζει, σαν λύκαινα η ίδια, καταργώντας την υποχρέωσή της να παραμείνει ουδέτερη.»
Αθηνά Εξάρχου, Δρ ιστορίας της τέχνης
INNER VIEW
Βίκυ Μοιρώτσου
Σε υποθέσεις όπως αυτή που συμβολικά αναπαρίσταται στο έργο σου παρακολουθούμε συχνά μια προσπάθεια εκ νέου δολοφονίας της προσωπικότητας του θύματος και μια τάση μετάθεσης της ευθύνης σε εκείνο, αντί του πραγματικού θύτη (victim blaming), ιδίως όταν το θύμα είναι γυναίκα. Ποιος είναι τελικά ο ρόλος της κοινής γνώμης; Απλός παρατηρητής, ένας ακόμη «δικαστής» ή «όρνεο έτοιμο να κατασπαράξει το θύμα»;
Η δολοφονία προσωπικότητας του θύματος και η μετάθεση της ευθύνης σε αυτό εμπεριέχει και την θέση- σχέση εξουσίας. Τα θύματα δέχονται και το «κατηγορώ» της κοινωνίας. Στις περιπτώσεις με θύματα γυναίκες, αυτό συμβαίνει λόγω της πατριαρχίας και πολλές φορές διαπερνάει τις τάξεις. Σε περιπτώσεις με θύματα μέλη της LGBTQ Κοινότητας, η κοινή γνώμη -ή το μεγαλύτερο μέρος της- δικάζει το θύμα και πολλές φορές επικροτεί τον θύτη του. Θεωρώ ότι μετά το λιντσάρισμα του Ζακ Κωστόπουλου και τη δολοφονία- βιασμό της Ελένης Τοπαλούδη αυτό τείνει να αλλάξει. Η κοινωνία, και κυρίως οι γυναίκες, έχουν αρχίσει να ευαισθητοποιούνται και να μην μπορούν να χειραγωγηθούν τόσο εύκολα από τα ΜΜΕ και το σύστημα που ορίζει σε τέτοιες περιπτώσεις την ατζέντα. Σε τελική ανάλυση, η κοινή γνώμη δε μπορεί να πάρει ένα μόνο χαρακτηριστικό.
Κατά τη γνώμη σου, πού σταματούν τα όρια της ουδετερότητας της Δικαιοσύνης χάριν της αμεροληψίας και πού υπεισέρχεται ο ανθρώπινος παράγοντας;
Δυστυχώς, όπως και η δημοκρατία, έτσι και η δικαιοσύνη έχει ένα επίθετο που την καθορίζει, το «αστική». Βλέπουμε την αυστηρότητα να εξαντλείται σε περιπτώσεις αναρχικών, ενώ σε εγκλήματα λευκού κολάρου (αστών δηλαδή) που μπορεί να ζημιώνουν την κοινωνία πολύ περισσότερο από μία «τρομοκρατική» επίθεση έχουμε καταδίκες από ελαφρές έως και γελοίες. Αυτό δε σημαίνει απαραίτητα διαφθορά. Πολλές φορές οι δικαστές μεροληπτούν προς συμφέρον της τάξης τους. Το γεγονός ότι στην υπόθεση της Ελένης Τοπαλούδη είχαμε δικαστική λειτουργό που πήρε την θέση που πήρε αποτέλεσε έκπληξη! Αυτό όμως είναι η εξαίρεση.
Σε γενικές γραμμές, θεωρώ ότι η δικαιοσύνη απονέμεται με βάση τον νόμο. Όμως, επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό και από τα βιώματα του κάθε λειτουργού.