Συνεντεύξεις με νέους ποιητές / νέες ποιήτριες 10 ερωτήσεις (+ μία ακόμη)
γιασεμάκι
Share
Να τι έμαθα για το γιασεμάκι (ή αλλιώς απλά Μαρίνα), που, αν και εν μέσω εξεταστικής, δέχτηκε με χαρά να κάνουμε αυτήν τη συνέντευξη:
Το γιασεμάκι, εδώ και δύο χρόνια, κυκλοφορεί ως spoken word artist σλας ποιήτρια. Είναι είκοσι τριών και τα τελευταία έξι χρονιά ζει και κινείται στην Πάτρα, εν όψει των σπουδών της στο τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του Πολυτεχνείου. Τα χρονιά αυτά έμαθε να εκφράζεται μέσω της γραφής, κυρίως από ανάγκη να επιβιώσει. Έμαθε πως η ψυχοθεραπεία θα σώσει τον κόσμο. Έμαθε να ερωτεύεται με τη λέξη «όρια» πουθενά στο προσκήνιο. Και πως οι άνθρωποί της τήν κάνουν να μην χάνει την πίστη της.
Έκανε ποιητική συλλογή τα προαναφερθέντα, η οποία εκδόθηκε τον Γενάρη του ‘21 από τις εκδόσεις Άπαρσις, με τίτλο «απνευστί». Και από τότε η ανάγκη της να πει για την ποίηση, αλλά πιο πολύ να πει την ίδια την ποίηση, την έκανε να συμμετάσχει σε αρκετές ποιητικές spoken word performances σε Αθήνα και Πάτρα.
Η Μαρίνα μού θυμίζει κάποιο έντονο καιρικό φαινόμενο: οι λέξεις της σε λούζουν σαν καλοκαιρινή μπόρα ή καμιά φορά κάνουν τα μαλλιά σου να χορεύουν, λες και τα φυσάει φθινοπωρινός αέρας. Η παρουσία της στον χώρο είναι αυτό ακριβώς που θα έπρεπε να είναι: παρουσία –που σίγουρα δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη. Με έναν δυναμισμό, που γίνεται έκδηλος ακόμα και όταν δεν μιλάει (πόσο μάλλον όταν απαγγέλλει), σε συνεπαίρνει σε ένα χορευτικό πάρτι συναισθημάτων: πόνος, θυμός, έρωτας, ένταση, ζωή, είναι όλα εκεί.
Παρότι η αρχική μου επαφή με την ποίησή της ήταν σε spoken word performance, μόλις έμαθα ότι είχε εκδώσει την πρώτη της ποιητική συλλογή με τίτλο «απνευστί» έσπευσα να την προμηθευτώ. Πράγματι, η γραπτή ταυτότητα της Μαρίνας δεν διαφέρει και πολύ από την προφορική. Με έντονες, συχνά απλές, δισύλλαβες ή και μονοσύλλαβες λέξεις της καθομιλουμένης που χρησιμοποιεί σε στρατηγικές επαναλήψεις, καταφέρνει να περάσει ένα δυνατό ηχητικό και οπτικό μήνυμα. Έτσι, καμιά φορά νιώθεις λες και σου φωνάζει ή λες και φωνάζει στον κόσμο «έχω απηυδήσει», λες και σου χώνει σφαλιάρες ή λες και αποκαλύπτει τα μυστικά σου στον κόσμο, κάνοντάς σε να βιώνεις ό,τι βίωσε κι εκείνη.
Τη ρωτήσαμε κι εκείνη απάντησε, κι εδώ είναι οι απαντήσεις της, ένα μικρό παραθυράκι στο μυαλό της και την ποίησή της.
INNER VIEW
Λίδα Ζαχοπούλου
Ευχαριστούμε για τον χρόνο σου και τη συνομιλία με το influencemag.gr. Πες μας κάτι που πρέπει να ξέρουμε για εσένα!
Κάτι που πρέπει να ξέρει κανείς για εμένα είναι ότι:
– Είμαι το γιασεμάκι.
– Λατρεύω την τέχνη, το καλοκαίρι και τις γυναίκες.
– Πιστεύω εκνευριστικά στους ανθρώπους.
– Σιχαίνομαι τα άπλυτα πιάτα και τους φασίστες.
– Αγαπώ βαθιά και με όση καρδιά έχω.
– Και θα ήθελα να είμαι συχνότερα ευγνώμων.
Αυτά πάνω-κάτω αρκούν για να γνωρίσεις το γιασεμάκι.
Λοιπόν, φαντάζομαι στο ρωτάνε συχνά, αλλά πώς προέκυψε το ψευδώνυμο που χρησιμοποιείς: «γιασεμάκι»;
Δεν με ρωτάνε καθόλου συχνά!
Η καθόλου ευφάνταστη ιστορία συνέβη, όταν στο αμφιθέατρο της σχολής έψαχνα «όνομα» για να ονοματίσω ένα καινούριο τετράδιο που μόλις είχα αγοράσει, ζητώντας επίμονα από την αγαπημένη μου Σοφία να μου πει μια όμορφη λέξη.
Πες μας λίγα λόγια για το βιβλίο σου «απνευστί», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις άπαρσις. Πώς θα ήθελες εσύ η ίδια να το παρουσιάσεις σε κάποιον που δεν έχει ιδέα τι να περιμένει;
Θα του έλεγα πως δεν έχει να περιμένει τίποτα, και πως αυτό είναι που θα έπρεπε να περιμένει! Μετά από τρία σχεδόν χρόνια που έχει κυκλοφορήσει και έχοντας ήδη πει πολλά γι’ αυτό το βιβλίο, νομίζω θα το παρουσίαζα ως: όσες σκέψεις και συναισθήματα μιας βαθιά ερωτευμένης και πληγωμένης από την κοινωνία κοπέλας θα μπορούσες να διαβάσεις με μιαν ανάσα.
Και ποια είναι η σχέση σου με το spoken word;
Η σχέση είναι αγάπης-μίσους. Αγαπώ να μισώ συχνά το spoken, αλλά συχνότερα μισώ να το αγαπώ τόσο. Και μεταξύ μας, όσο αυτό ισχύει, νιώθω ζωντανή, αν όχι καλύτερη ποιήτρια. Πριν δυο χρόνια ανέβηκα για πρώτη φορά στην σκηνή εν όψει του Athens Pride του ’21. Και από τότε συμμετέχω ενίοτε σε διάφορα live, ερμηνεύοντας την ποίησή μου όπως εγώ ξέρω και με όσα όπλα διαθέτω. Πρωταγωνιστής των live στην κάρδια μου, σήμερα και για πάντα, είναι τα αγαπημένα μου «Ταράτσα-Ποίηση»* που διοργανώνει ο Ζε Μήτσος στο Ρομάντσο κι εγώ ντύνω γραφιστικά με τις αφίσες. Θα με βρεις συχνά σε κάποιο live είτε στην Αθήνα είτε στην Πάτρα. Αν και διχασμένη σε δυο πόλεις, η προφορική ποίηση είναι κάτι που κουβαλώ πάντα μαζί μου.
*[ΣτΕ]. Το «Ταράτσα-Ποίηση» είναι μια ιδιαίτερη ποιητική συναυλία, που ανά διαστήματα λαμβάνει χώρα σε Αθηναϊκές ταράτσες. Εκεί, ποιητές παρουσιάζουν τη δουλειά τους ερμηνεύοντας γραπτά, κυκλοφορημένα και ακυκλοφόρητα. Στο τέλος της συναυλίας δίνεται η δυνατότητα στο κοινό να αφηγηθεί και τη δική του ιστορία, καθώς για μια ώρα τα μικρόφωνα παραμένουν ανοιχτά για όποιον και όποια το επιθυμεί.
Λες πως είσαι διχασμένη σε δύο πόλεις… Είναι διαφορετική η ποίηση που γράφεται στην Αθήνα από την ποίηση που γράφεται στην Πάτρα; Πώς επηρεάζει την ποίησή σου (αλλά και την τέχνη σου γενικότερα) αυτή η εναλλαγή παραστάσεων;
Η ποίηση στην επαρχία είναι ακριβώς ίδια με αυτή της Αθήνας, πιστεύω. Εγώ δεν γράφω για τους Πατρινούς, ούτε η Πάτρα έχει μόνο Πατρινούς. Εγώ απλά γράφω για εμάς, όπου και να είμαστε. Το να λέμε ότι η ποίηση είναι δύσκολη στην επαρχία είναι μια δικαιολογία που μάθαμε να λέμε στους εαυτούς μας. Δεν υπάρχουν τόσες ευκαιρίες, οκέι, το ακούω αυτό, όμως η τέχνη βρίσκεται στους ανθρώπους, στις ψυχές μας, στα όσα ζούμε, όχι στα γεωγραφικά διαμερίσματα.
«Να καταλάβω […] πως μια μέρα, / θέλω να ‘ναι / Τετάρτη / Αυγούστου. / Θα μάθω αβίαστα / να υπάρχω, / να αντέχω, / να πληγώνομαι, / να είμαι ευγνώμων, / να ελπίζω, / να ζητώ συγχώρεση. / Ναι, ναι / Τετάρτη θέλω να ‘ναι. / Τετάρτη Αυγούστου». Γιατί Τετάρτη; Είναι η επιλογή του μεσοβδόμαδου η αφορμή να καταρρίψουμε τα άκρα (κακή Δευτέρα – καλό Σάββατο) από τον βωμό τους; Ή ίσως είναι η απάντηση στην τυχαιότητα αυτή που διαποτίζει την ύπαρξή μας;
Θεέ μου, μακάρι να ήταν όλα τόσο ποιητικά όσο τα περιγραφείς!
Η καθόλου ευφάνταστη, για άλλη μια φορά ιστορία, είναι πως την τέταρτη ημέρα του Αυγούστου (04/08/99) και μέρα Τετάρτη, ήρθε στη ζωή η καλύτερη μου φίλη, Άλκηστις. Κι εγώ θέλω απλά να ζω, γιορτάζοντας τον ερχομό της. Αλλά πιο πολύ, θέλω αβίαστα να μαθαίνω μέσα από την ίδια της την ύπαρξη: να αντέχω, να πληγώνομαι, να είμαι ευγνώμων, να ελπίζω, να ζητώ συγχώρεση, να ζω!
Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σου ποιητές; Σε έχουν επηρεάσει στον τρόπο γραφής σου;
Δεν διαβάζω πια ποίηση. Βαρέθηκα να ντρέπομαι να το λέω αυτό. Βιώνω την ποίηση, όμως. Μέσα απ’ τα παιδιά της! Μέσα από τα παιδιά της σκηνής του spoken. Την βιώνω πολύ συχνά. Και είμαι τυχερή. Πολύ τυχερή. Αν δεν τους ξέρεις ήδη, ήρθε η ώρα να τους μάθεις: Είναι όλο το «The Bad Poetry Social Club», είναι η Μαρία Μπάκα, είναι η stilvi, είναι ο Ζε Μήτσος, είναι ο Δημήτρης Σταμίρης, είναι η ena54, είναι η Michele, η Πένυ, η ανατολή, ο Valiant, η Celine, η Ictusavem και παρά πολλοί άλλοι που αξίζει να ψάξεις και να ψαχτείς!
«Λείπεις και / ανατέλλω». Πες μας δύο πράγματα που σε κάνουν να δύεις και τρία που σε κάνουν να ανατέλλεις.
Αχ, και να ήξερες τι έχω περάσει με αυτήν ακριβώς τη φράση. Τέλος πάντων, νομίζω όταν την έγραφα δεν ήξερα τι έγραφα. Τώρα ξέρω. Δεν με ρώτησες αυτό, αλλά εγώ θα σου πω. Η φράση αυτή ήταν μια καρμική προοικονομία παύλα οδηγός επιβίωσης για όταν φύγει η Σοφία (που είπαμε πιο πάνω) για Αμερική. Εκείνη την έχει σαν θρησκεία, για τους δικούς της λόγους βέβαια. Εγώ απλά πιστεύω πως, ακόμη κι αν είναι χίλιους ωκεανούς μακριά μου, θέλω να ανατέλλω και να ζω όσο πιο δυνατά μπορώ για να την κάνω περήφανη. Και για εκείνη και για όσους άλλους λείπουν. Και δεν είναι πια εδώ. Και δεν θα γυρίσουν. Αυτοί είναι οι λόγοι να δύω κάθε μέρα και να ανατέλλω την επόμενη. Αυτά σημαίνει αυτή η φράση για εμένα.
Πέρα από ποιήματα, δημιουργείς και χειροποίητα τετράδια, κολάζ και αισθητικά όμορφα ποστ στο ίνσταγκραμ. Πώς συνδέονται όλα αυτά μεταξύ τους -αν συνδέονται- και τι απολαμβάνεις περισσότερο;
Μετά από 6 χρόνια σπουδής, ούσα πολυτεχνίτισσα, και ποιήτρια ενίοτε, κατάλαβα πως αυτά τα δύο δεν συνδυάζονται που να χτυπιέσαι. Τώρα είμαι σε μια φάση της ζωής μου που, όποτε επενδύω χρόνο στο ένα, αισθάνομαι τύψεις που παραμελώ το άλλο. Κι όταν αποφασίσω πως δεν είμαι ούτε ηλεκτρολόγα, ούτε ποιήτρια και πως είμαι απλά η Μαρίνα, ό,τι κι αν μπορεί να σημαίνει αυτό, ίσως να μην είμαι πια τόσο θλιμμένη. Θα με βρεις να συχνάζω στο instagram account του @giasem.aki με διάφορα καλλιτεχνικά εγχειρήματα, είτε αυτό λέγεται ποιήματα, είτε χειροποίητα τετράδια, είτε κολάζ, είτε αισθητικά όμορφα ποστ. Ο λόγος είναι πως θέλω απλά να κάνω τέχνη με όλες μου τις δυνάμεις, με όσα όπλα διαθέτω, όπως είπαμε και πριν. Άλλωστε, η τέχνη δεν μπορεί ποτέ να είναι μόνο ένα πράγμα.
Ποια είναι τα μελλοντικά σου σχέδια; Υπάρχουν projects να περιμένουμε;
Μόλις ανέβηκε το πρώτο μου solo κομμάτι, με τίτλο «Να Γίνω Εγώ» σε YouTube και Spotify. Σε παράγωγη της Piel Fluida, σκηνοθεσία και editing από Kleomenis Nikopoulos, Mix/Master από τον Sativa, στίχους και ερμηνεία από έμενα. Είμαι βαθιά συγκινημένη που το ποίημα αυτό, από απόσπασμα του βιβλίου μου, μετατράπηκε σε spoken piece και είμαι πανέτοιμη να λάβουν σειρά πολλά επόμενα. Στα σκαριά έχω επίσης και τη δεύτερη ποιητική μου συλλογή, με τίτλο «Νηνεμία», που πρόκειται να εκδοθεί σύντομα (μετά την εξεταστική χιχι).
+1. Τι είναι για εσένα η ποίηση;
Ποίηση είναι ο τρόπος που έχουμε εφεύρει για να μην πονάμε. Στο bio στο προσωπικό μου προφίλ έχω γράψει: «γράφω, γιατί με βόλεψε».
Και δεν είναι ότι δεν έχω πονέσει από την ποίηση, κάθε άλλο.
Είναι απλά ότι γαμάει αυτό το hack ζωής.
Είναι απλά ότι δεν ξέρω «άλλον τρόπο».
Μακάρι να έγραφε όλο και περισσότερος κόσμος. Μακάρι να μαθαίναμε κάπως πως η ποίηση είναι στο σήμερα κι όχι σε κάτι καταχωνιασμένα συγγράμματα του σχολείου. Η ποίηση μιλά για εμάς, για τη γενιά μας. Επιβιώνει πάντα από τα χειρότερα και τρέχει πιο γρήγορα από εμάς τους ίδιους. Αν περιμένεις ότι θα την προλάβεις, έχασες. Και κάνεις δεν θα σου φέρει την ποίηση, αν δεν κουβαλάς λίγη μαζί σου. Ούτε αυτή θα σε περιμένει, δεν έμαθε ποτέ. Κι όσο δεν περιμένουμε, είμαστε ζωντανοί.
Το να λέμε ότι η ποίηση είναι δύσκολη στην επαρχία είναι μια δικαιολογία που μάθαμε να λέμε στους εαυτούς μας. Δεν υπάρχουν τόσες ευκαιρίες, οκέι, το ακούω αυτό, όμως η τέχνη βρίσκεται στους ανθρώπους, στις ψυχές μας, στα όσα ζούμε, όχι στα γεωγραφικά διαμερίσματα.
Η ποίηση μιλά για εμάς, για τη γενιά μας. Επιβιώνει πάντα από τα χειρότερα και τρέχει πιο γρήγορα από εμάς τους ίδιους. Αν περιμένεις ότι θα την προλάβεις, έχασες. Και κάνεις δεν θα σου φέρει την ποίηση, αν δεν κουβαλάς λίγη μαζί σου. Ούτε αυτή θα σε περιμένει, δεν έμαθε ποτέ. Κι όσο δεν περιμένουμε, είμαστε ζωντανοί.
Ποιήματα από το γιασεμάκι
ΒΑΡΥ ΦΟΡΤΙΟ ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ
Μια μικρή ωδή συνοψίζεται,
στην ώρα λίγο πριν βγάλω τη φούστα μου
Και πέσω για ύπνο.
Και όλα μου τα βάσανα
Και όλα όσα πέρασαν
Και όλα μου τα τραύματα
Από ξυράφια και την παιδική μου ηλικία
Κάτω απ’ τη φούστα μου τα κρύβω.
Μαζί με λίγες τρίχες ντροπής
Και το βρακί μου.
Και εκείνον τον ατέρμονο διαγωνισμό
Για το ποια τη φόρεσε καλύτερα
Ή ποια την κατέβασε γρηγορότερα
Που με έβαλαν
να συναγωνίζομαι τις αδερφές μου.
Βγάζοντας τη φούστα μου, τον λήγω
Κι η μικρή ωδή συνοψίζεται
Κι όλοι την λένε φούστα
Ενώ εγώ,
την προσφωνώ πανοπλία κατευθείαν.
Κι εμένα, συνεχή αγωνίστρια, για ακόμη μια μέρα.
Ή απλά γυναίκα.
Ποιά είναι η δική σου υπερδύναμη;
Κι είναι τόσο ειρωνικό αν το σκεφτείς,
έτσι ξεβράκωτους που μας πετάνε
στο πεδίο μάχης.
Εναπομείνασες
εμείς κι οι φούστες μας
Κι εκείνη η μικρή ιεροτελεστία
Το βραδύ.
Να πλαγιάσω δίχως προστάτη,
να εκτελέσω τα καθήκοντά μου, σα καλό κορίτσι.
Που η φούστα εκείνη με έχρισε εκλεκτή.
Να διαιωνίσω το είδος.
Και το βασανιστήριο εκείνο.
Που στο ενδιάμεσο
ονομάσαμε ζωή.
Βαρύ φορτίο το καθήκον
Μα οι φούστες μας, βαρύτερο.
Ορκίζομαι μια μέρα,
θα την βουτήξω.
Έτσι άπλυτη
Και θα στη βάλω φορεσιά.
Εκεί να δεις μάχη.
VII
Δε θα ξανάρθεις.
Άργησες πολύ.
Ήδη σε πένθησα.
Δε θα ξανάρθεις.
Και το όνομα σου, δεν τολμώ πια να πω.
Δεν ντρέπομαι.
Κι αυτό,
στο λέω στα μούτρα.
Δε θα ξανάρθεις.
Τα μέτρησα τα κομμάτια μου.
Δεν ήσουν πουθενά.
Σκόρπισα
και τώρα με κρατώ στα χέρια.
Γκρέμισα
και τώρα συντρίμμια, στο παρκέ.
Κι όμως,
δεν είσαι πουθενά.
Δεν υπήρξες ποτέ.
Λάκισες.
Το ξέρω.
Δεν θα ξανάρθεις.
Όσος καιρός κι να περάσει.
Εσύ δεν θα ξανάρθεις.
Να μην ξανάρθεις.
Λείπεις και
ανατέλλω.