ΜΑΙΡΗ ΡΟΥΣΙΩΤΗ
Miss/represented
Share
Η Μαίρη Ρουσιώτη είναι σύγχρονη εικαστικός με βάση την Αθήνα. Μαζί με την Carla Joyce έχουν ιδρύσει το POW WOW, έναν μοναδικό χώρο για παιδιά και σύγχρονη τέχνη. Η ζωγραφική της Ρουσιώτη-επί το πλείστον αφηρημένη, με έντονα χρώματα και με αντισυμβατική χρήση των υλικών αφού εργαλειοποιεί και εντάσσει στην δουλειά της ακόμα και βιομηχανικά υλικά, πλαστικά και σπρέι- έχει την βασική της αναφορά στο μεταίχμιο μεταξύ εξπρεσιονισμού και ποπ.
Από τον αφηρημένο εξπρεσιονισμό δανείζεται τις αξίες του αποτυπώματος και του ενδιαφέροντος για την καθαρή ύλη, την στιβαρότητα της σύνθεσης και της φόρμας. Οι διαδικασίες που ακολουθεί εστιάζουν στην ουσία της ελευθέριας, αφήνοντας την ανάγνωση ανοιχτή για κάθε επισκέπτρια. Από την Ποπ δανείζεται την παιχνιδιάρικη διάθεση και την αμφισβήτησή. Η πρακτική της δανείζεται στοιχεία από την street art και το graffiti και την εμπειρία του σύγχρονου αστικού τοπίου, με έναν τρόπο μη παρεμβατικό ή βίαιο ως προς το τοπίο. Η δουλειά της είναι υπερβατική, ξεπερνώντας τα σύνορα μεταξύ κινημάτων, χρόνου και τόπου.
Για την συνέντευξη συναντηθήκαμε στο POW WOW που αυτή την στιγμή φιλοξενεί την έκθεση “H Άνοιξη της Ψυχής μου” με έργα του Αλκιβιάδη-Νεκτάριου Λέκκα.
INNER VIEW
Γρηγορία Βρυττία
Γ.Β.- Μαίρη, εκτός από εικαστικός είσαι ιδρύτρια του POW WOW που είναι ένα πολύ πρωτότυπο εγχείρημα. Θα ήθελα να ξεκινήσουμε συζητώντας για αυτό. Πώς αποφασίσατε να το ιδρύεστε και τι είναι;
Μ.Ρ.- (Γελώντας) Κανείς δεν ξέρει τι ακριβώς είναι το POW WOW, δεν περιορίζεται η ταυτότητά του από κάποιο ορισμό. Το έχουμε μαζί με την Carla και είναι ένας χώρος τέχνης και πολιτισμού. Διοργανώνουμε εκθέσεις και δραστηριότητες για παιδάκια και προσπαθούμε να τα φέρουμε κοντά στις τέχνες. Ξεκινάμε από πολύ μικρές ηλικίες, από δεκαοκτώ μηνών δηλαδή, έχουμε sensory play, messy play, μουσικοκινητική και άλλα. Ταυτόχρονα φιλοξενούνται εκθέσεις στον ίδιο χώρο αλλά παίρνουμε μέρος και σε μεγαλύτερες διοργανώσεις, ή σχεδιάζουμε εκθέσεις για άλλους χώρους. Το κομμάτι της επιμέλειας κυρίως το αναλαμβάνω η ίδια. Ξεκίνησα λίγο αφού γέννησα. Ψάχνοντας να βρούμε δραστηριότητες για να κάνουμε με το παιδί μας είδα ότι λείπει ένας τέτοιος χώρος, όπως τον φανταζόμασταν. Η αισθητική της πλειοψηφίας των χώρων που προορίζονται για παιδιά είναι πολύ συγκεκριμένη κι εμείς θέλαμε να κάνουμε κάτι στον αντίποδα αυτής. Ήταν πολύ σημαντικό για εμάς να προσφέρουμε αυτή την εναλλακτική. Φιλοξενούμε καλλιτέχνες που παράγουν έργο αυτή την στιγμή και οι δουλειά τους είναι άμεσα προσβάσιμες στα παιδιά. Ενώ δηλαδή οι παρουσιάσεις είναι όπως στις γκαλερί, δεν υπάρχει αυτή η απόσταση, η αποστείρωση μεταξύ θεατή (κάθε ηλικίας) κι έργου τέχνης. Θέλαμε ο κόσμος να έρχεται σε επαφή με τα έργα χωρίς να του επιβάλλονται. Να υπάρχουν τα ερεθίσματα χωρίς να τελειώνει εκεί η διαδικασία.
Γ.Β.- Γνωριστήκαμε πριν πολλά χρόνια και θυμάμαι να λες κάτι εκείνη την ημέρα, για το οποίο θα ήθελα να ακούσω περισσότερα. Είχες πει πως θεωρείς ότι η αντίληψη των γεγονότων της ζωής κάθε ανθρώπου είναι διαφορετική αντίστοιχα με την έμφυλη ταυτότητα. Η επαγγελματική πορεία για παράδειγμα, αντί να είναι ευθύγραμμη, όπως καλλιεργείτε σαν εντύπωση από τα πατριαρχικά συστήματα κατανόησης, έχει στροφές και διακλαδώσεις. Έλεγες πως το γυναικείο βίωμα μας κάνει καλύτερα προετοιμασμένες για αυτή την συνθήκη που χρειάζεται υψηλή προσαρμοστικότητα. Αυτή η ιδέα φαίνεται να αποκτάει όλο και περισσότερους υποστηρικτές.
Μ.Ρ.- Όλες αυτές τις σκέψεις τις έκανα σαν φοιτήτρια, όπου ακόμα νόμιζα πως ο κόσμος πλάθεται. Σκεφτόμουν πως την πολυδιάστατη πραγματικότητα που ζούμε, καλώς ή κακώς μια γυναίκα είναι καλύτερα προετοιμασμένη να την αντιληφθεί. Για έναν άντρα ίσως είναι πιο δύσκολο γιατί δεν καλείτε να έχει τόσους διαφορετικούς ρόλους. Όντως πίστευα πως το μέλλον είναι στις γυναίκες αλλά…(γελάει).
Γ.Β.- Μα βλέπουμε και την παγκόσμια καλλιτεχνική κοινότητα να δίνει χώρο πλέον σε μεγάλες σε ηλικία γυναίκες εικαστικούς.
Μ.Ρ- Για να δούμε αν θα υποχωρήσουν κι εδώ από τις θέσεις τους οι άντρες. Δύσκολα αποχωρίζετε κάποιος την εξουσία…
Γ.Β.- Θα ήθελες να αναφέρεις τις δράσεις που έχετε κάνει σε άλλους χώρους;
Μ.Ρ.- Λόγω του μεγέθους του χώρου εδώ ενδείκνυται για ατομικές εκθέσεις κι όχι για ομαδικές. Ακόμα και πριν ξεκινήσω να δουλεύω εδώ όμως, αλλά κυρίως αφού έγινα μητέρα (ήταν κομβικό αυτό το γεγονός στην ζωή μου) άρχισα να αντιλαμβάνομαι πόσο δύσκολο είναι για μια γυναίκα να είναι δραστήρια στον χώρο του πολιτισμού. Από όταν ήμουν φοιτήτρια αναρωτιόμουν πως γίνεται ενώ οι γυναίκες είναι η πλειοψηφία των φοιτητών στην ΑΣΚΤ στην συνέχεια κάπως βυθίζονται στην αφάνεια. Ακόμα κι οι περισσότεροι διδάσκοντες στις σχολές Καλλών Τεχνών είναι άντρες. Έτσι η πρώτη έκθεση που επιμελήθηκαν είχε τίτλο “Θυλέων” κι έγινε στην δημοτική πινακοθήκη Καλλιθέας, στο κτίριο της οικίας της Σοφίας Λασκαρίδου. Εκεί έμαθα για την Σοφία Λασκαρίδου και μου φάνηκε ταιριαστό να γίνουν εκεί κάποιες εκθέσεις με συμμετέχουσες γυναίκες. Στην συνέχεια, κι αφού ξεκίνησε το POW WOW έγινε στον ίδιο χώρο η έκθεση “Artists in motherhood” με συμμετέχουσες εικαστικούς που είχαν πλέον γίνει μητέρες. Αυτές ήταν οι δύο πρώτες. Επίσης παίρνουμε μέρος στο Platforms Project, το Hybrid Art Fair στην Μαδρίτη και αλλού. Πάντως τις επιμέλειάς τις αντιμετωπίζω σαν ένα ενιαίο πολυφωνικό έργο που συνυπάρχεις με άλλους καλλιτέχνες που εκτιμάς… H ανάγκη με έφερε να τις κάνω (γελάει). Όταν για κάποιο λόγο δεν σε συμπεριλαμβάνουν σε εκθέσεις τις δημιουργείς!!
Γ.Β.- Πώς αντιλαμβάνεσαι την έμφυλη σου ταυτότητα τόσο στο γενικό κοινωνικό σύνολο και στον χώρο του πολιτισμού;
Μ.Ρ.- Κατ’αρχάς έχει τύχει να δεχτώ σαν σχόλιο από άλλες γυναίκες πως σκέφτομαι σαν άντρας (γελάει). Είναι πολύ μεγάλη αυτή η συζήτηση και δύσκολο να ορίσεις τα χαρακτηριστικά του φύλου. Θα έπρεπε να γίνει ένα τεράστιο κοινωνικό πείραμα όπου τα παιδιά θα μεγαλώσουν από μωρά σε πραγματικές συνθήκες ισότητας για να δούμε αν όντως υπάρχουν διαφορές. Οπωσδήποτε το εξωτερικό περιβάλλον επηρεάζει την τέχνη που κάνω. Η ζωγραφική για εμένα πάντα υπήρξε και μια μορφή ψυχοθεραπείας κι εκφράζει τα ειλικρινά συναισθήματα μου για αυτά που ζω.
Γ.Β.- Η ζωγραφική σου όμως δεν είναι αναπαραστατική. Πώς το χειρίζεσαι αυτό;
Μ.Ρ.- Κρύβομαι (γελάει). Είναι πολύ προσωπικό. Αλλά υπάρχει και πάλι μια συναισθηματική διάδραση μέσα από το έργο. Εκτός από τα ζωγραφικά έργα κάνω κι εγκαταστάσεις κι υπάρχει και μια σειρά από έργα με σκουπίδια. Αυτά ξεκίνησαν από μια συνεργασία με την Τζένη Τσουγκρή και την δική της ομάδα για την τέχνη και το περιβάλλον. Εκεί η προσέγγιση είναι πιο κοινωνικοπολιτική. Πάλι το έργο είναι αφηρημένο αλλά πίσω υπάρχει ένα θεωρητικό πλαίσιο. Είναι ένα σχόλιο να μαζεύεις σκουπίδια και να κάνεις κάτι με αυτά.
Γ.Β.- Κάνεις και κάποια έργα με διάφανα υλικά όπου επεμβαίνεις στο τοπίο με έναν μη παρεμβατικό τρόπο κι ενώ δεν πρόκειται για σκουπίδια συνδέονται με την οπτικό θόρυβο του αστικού τοπίου.
Μ.Ρ.- Αυτές οι εγκαταστάσεις τοποθετούνται σε διάφορους δημόσιους χώρους, πχ σε αρχαιολογικούς. Ξεκίνησα στο Γαλεριανό συγκρότημα στην Θεσσαλονίκη, μέσω του θεσμού “Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός” που καταθέσαμε μέσω του POW WOW στο ΥΠΠΟΑ. Εκεί εγώ δούλεψα με την ιδέα του αποτυπώματος του σύγχρονου πολιτισμού μέσα στα γαλεριανά ερείπια, όπως τα ταγκς που υπάρχουν σε όλες τις μεγαλουπόλεις. Έβαλα αυτό το ερέθισμα μέσα στον αρχαιολογικό χώρο δημιουργώντας μια άμεση σύνδεση του τώρα και του τότε. Με ενδιαφέρει η ιστορία και η συνέχεια ή ασυνέχεια μεταξύ πολιτισμών.
Γ.Β.- Πειραματίστηκες πάνω σε αυτό και στην τελευταία ατομική σου έκθεση στην Πολωνία, σωστά;
Μ.Ρ.- Πριν από αυτό το είχα ξανακάνει στα Τρίκαλα, στον Ληθαίο ποταμό, σε σχέση με την μόλυνση του περιβάλλοντος, με την επεκτατική τάση του ανθρώπου και στην Πολωνία συνδέθηκε με τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό όπως παρουσιάζεται σαν προϊόν στο εξωτερικό. Περικλείοντας τα αγάλματα σε διάφανη ζελατίνα με ταγκς δημιουργείται ένας διάλογος μεταξύ σύγχρονου κι αρχαίου κι αποκαλύπτεται η ασυνέχεια, η πολιτιστική αποσύνδεση. Γι’ αυτό και το ονόμασα “Mind the Gap”.
Γ.Β.- Έχεις αντιμετωπίσει ποτέ συστημικό ρατσισμό ή περιθωριοποίηση;
Μ.Ρ.-Ως και τα φοιτητικά χρόνια δεν το αντιλαμβανόμουν έτσι αλλά όταν πήρα υποτροφία από το ΙΚΥ υπήρξε ένας καθηγητής που με απέρριψε από το πρόγραμμα του μεταπτυχιακού. Που εκ των υστέρων έμαθα ότι δεν ήταν και τόσο νόμιμο. Αλλά δυστυχώς δεν μπήκα στην διαδικασία να το κυνηγήσω. Στην πορεία όμως έκανα εκπόνηση καλλιτεχνικού έργου με τον ίδιο καθηγητή όπου παραδέχτηκε πως αυτός.
Σκεφτόμουν πως την πολυδιάστατη πραγματικότητα που ζούμε, καλώς ή κακώς μια γυναίκα είναι καλύτερα προετοιμασμένη να την αντιληφθεί. Για έναν άντρα ίσως είναι πιο δύσκολο γιατί δεν καλείτε να έχει τόσους διαφορετικούς ρόλους. Όντως πίστευα πως το μέλλον είναι στις γυναίκες αλλά…
Στο σπίτι μου οι γονείς μου θεωρούσαν πως το να γίνεις καλλιτέχνης είναι από τα πιο δύσκολα, από τα πιο καταπληκτικά πράγματα που μπορείς να κάνεις.