Ήταν ένα δροσερό απόγευμα του Ιούνη, κάπου στα μέσα του ’90, όπου τίποτα αξιοσημείωτο δεν είχε συμβεί πέρα από το ότι τελειώναμε το Λύκειο και μόλις είχαμε δει το «Απέραντο Γαλάζιο» (αν εξαιρέσουμε την γενοκτονία στη Ρουάντα και κάτι άλλα τέτοια διεθνή νέα που δεν καταλαβαίναμε ακόμα την βαρύτητά τους). Με αφορμή την ταινία κάναμε ένα -καθόλου πρωτότυπο- ταξίδι στην Αμοργό όπου οι παιδικές βουτιές της εφηβείας μεταμορφώθηκαν σε μικρές υποβρύχιες ανακαλύψεις μιας ανάσας.

­Μέσα στην τρέλα λοιπόν και δεκάδες πεδία προς εξερεύνηση: Πώς αλλάζει ένα τοπίο σε σχέση με την ώρα της ημέρας; Τι σκιές κάνει; Τι φανερώνει και τι κρύβει το σούρουπο και η ανατολή; Πώς το φως αλλάζει ένα σώμα, ένα πρόσωπο και τι “όγκους” δημιουργεί; Πώς συμπεριφέρονται διαφορετικά ψάρια ανάλογα με την ώρα ή τις εποχές; Τα λιβάδια Ποσειδωνίας αλλάζουν, κάποια είδη ψαριών φεύγουν, κάποια μαλάκια έρχονται, τα χρώματα των ενήλικων είναι διαφορετικά από τα μικρά, κτλ. Τα ρεύματα και η κακοκαιρία μπορεί να σηκώσουν άμμο και να μειωθεί η διαύγεια, σε κάποια μέρη είναι πάντα έτσι, ενώ σε κάποια άλλα μόνο όταν έχει συγκεκριμένης κατεύθυνσης άνεμο. Παρατήρηση, υπομονή και επιμονή λοιπόν, όπως σε όλα!

Μιλώντας για την προτροπή μέσω των φωτογραφιών για εξερεύνηση, υπάρχει μια εικόνα που περιγράφω για να δώσω την αίσθηση αυτή: Σε μια ήρεμη θάλασσα, μια ανάσα και μια κατάδυση, έστω και στα 2-3 μέτρα. Καθισμένος στο βυθό μέσα στην ησυχία και γαλήνη, στο βάθος πίσω από τα φύκια και τα βράχια, βλέπω έναν ορίζοντα. Κοιτώντας ψηλά, μέσα από το ‘ταβάνι’ της επιφάνειας του νερού, φαίνονται τα σύννεφα και ο ήλιος. Μπροστά μου περνάνε νωχελικά μερικά ψάρια και με χαζεύουν παραξενεμένα. Μια αίσθηση ηρεμίας με κυριεύει. Αργά-αργά αναδύομαι προς τον ήλιο.

Με έναν τρόπο, οι φωτογραφίες μου είναι μικρά αποσπασματικά θραύσματα από αυτή την αίσθηση. Όταν βρίσκομαι σε ένα υποβρύχιο τοπίο μπορεί να περιφέρομαι ψάχνοντας την σωστή γωνία για ώρα, και να βουτήξω πολλές φορές στο ίδιο σημείο κατά την διάρκεια μιας ή και περισσότερων ημερών. Το ίδιο θα συμβεί αν εντοπίσω κάποιο πλάσμα. Θα το παρατηρώ για ώρα μέχρι -και αν- αποφασίσω να κάνω το κλικ, όχι μόνο για να βγάλω μια καλή φωτογραφία αλλά και για να αποφύγω -όσο μπορώ- να ενοχλήσω (χελώνες για παράδειγμα). Τους ανθρώπους από την άλλη, τους έχω ταλαιπωρήσει αρκετά μέχρι να προκύψει κάποιο καρέ που να με/μας (πληθυντικός ουσίας) ικανοποιεί. Είναι μια κανονική φωτογράφιση που γίνεται σε συνεργασία με ένα άλλο άτομο και στην πραγματικότητα, για εκείνο το χρονικό διάστημα, είμαι απόλυτα υπεύθυνος για την ζωή του μέχρι να βγει στην στεριά και να είναι ασφαλής.
Κοιτώντας από μακριά το σύνολο αυτών των φωτογραφιών, συνειδητοποιώ πως ο χρόνος και ο τόπος χάνουν την σημασία τους μπροστά σε αυτό το μεγαλείο. Αν κάτι έχω μάθει τελικά, είναι ο σεβασμός και η αγάπη για τη φύση και τη ζωή, για κάθε τι που την απαρτίζει, έμβιο και μη. Για την πιασμένη χελώνα στα δίχτυα, για το βουνό που καταστρέφεται στον βωμό του κέρδους, για την μείωση της ρύπανσης (ως άτομο, ως κοινότητα, ως κράτος, ως είδος), για το να σώσεις έναν άγνωστο άνθρωπο από τα παγωμένα νερά άσχετα με το ποιος ή από που είναι.
Τα πάντα είναι συνδεδεμένα.

Θα κλείσω με το κλασσικό απόφθεγμα του Jacques Mayol:

 

“Water, the ocean… it is our most natural environment. We are born naked from the miniature ocean of the mother’s womb… and breathhold diving is a continuance of that”.