Η αυθεντική ανατρεπτικότητα των «καρέ» της φωτογράφου κι ακτιβίστριας Nan Goldin!
«Η φωτογραφία είναι σαν ένα φλας ευφορίας και μου έδωσε φωνή!»
είναι μάλλον η πιο εμπνευσμένη φράση της μοναδικής φωτογράφου και αγωνίστριας Nan Goldin που λάτρεψα και, κάπως έτσι, ανάμεσα σε διηγήσεις, μουσική και μοναδικά φωτογραφικά κλικ, βρέθηκα να γράφω αυτές τις λέξεις…
«Το έργο μου είχε ως στόχο
να δημιουργήσω ένα αρχείο της ζωής μου,
ένα αρχείο που κανείς
δεν θα μπορεί να αναθεωρήσει»
Η Nan Goldin είναι μια από τις σημαντικότερες και πιο επιδραστικές φωτογράφους της γενιάς της. Στάθηκε ανατρεπτική στην τέχνη της φωτογραφίας μέσα από την σκιαγράφηση -διαμέσω των φιλμ της- του βαθιά προσωπικού της πορτρέτου, της ζωής της! Μια πρωτοποριακή φωτογράφος που έστρεψε τον φακό της μηχανής της στην ίδια της την καθημερινότητα. Γνωστή για τα έντονα προσωπικά και ειλικρινή πορτρέτα της, οι εικόνες της λειτουργούν ως μια οπτική αυτοβιογραφία που καταγράφει τον εαυτό της και τους πιο κοντινούς της ανθρώπους, κυρίως άτομα από την LGBTQ κοινότητα και την εθισμένη στην ηρωίνη υποκουλτούρα. Μέσα από τα κλικ της, άλλοτε έγχρωμα και λαμπερά, κι άλλοτε ωμά και σκοτεινά, εξέφραζε τη δική της οπτική για τη ζωή, υποστηρίζοντας: «Θέλω να δείξω πώς ακριβώς μοιάζει ο κόσμος μου, χωρίς περισσή γοητεία, χωρίς φτιασιδώματα. Αυτός δεν είναι ένας ζοφερός κόσμος, αλλά ένας κόσμος στον οποίο υπάρχει μια πραγματική επίγνωση του πόνου, μια ποιότητα ενδοσκόπησης».
Το έργο της «The Ballad of Sexual Dependency (1980–1986) είναι ένα slideshow διάρκειας 40 λεπτών με 700 μελοποιημένες φωτογραφίες που εξιστορούν τη ζωή της στη Νέα Υόρκη, τη δεκαετία του 1980. Η «Μπαλάντα» παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Whitney Biennial του 1985, κι έπειτα έγινε φωτογραφικό βιβλίο.
«Για μένα, το να τραβάω μια φωτογραφία
δεν είναι ένα είδος αποσύνδεσης από τους άλλους.
Είναι ένας τρόπος να αγγίξω κάποιον -είναι ένα χάδι!
Νομίζω ότι μέσω της φωτογραφίας μπορείς πραγματικά να δώσεις στους ανθρώπους πρόσβαση στην δική τους ψυχή».
Γεννημένη στις 12 Σεπτεμβρίου 1953 στην Ουάσιγκτον, ξεκίνησε να φωτογραφίζει ως έφηβη για να «διατηρήσει» -όπως η ίδια το έχει περιγράψει- τις σχέσεις της με αυτούς που φωτογράφιζε. Αξιοποίησε ευφυώς την τέχνη της ως ένα πολιτικό εργαλείο για να αφυπνίσει την κοινή γνώμη για θέματα που ήταν σημαντικά για εκείνη, κι όφειλαν να ακουστούν. Καθώς και η ίδια υπήρξε εθισμένη στο οπιοειδές ναρκωτικό «OxyContin» κήρυξε τον πόλεμο στην οικογένεια Sackler -μια από τις πιο ισχυρές δυναστείες στην Αμερική, που υπήρξε σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνη για ανεξιχνίαστο αριθμό θανάτων κατά τη διάρκεια της επιδημίας των οπιοειδών.
Το ντοκιμαντέρ «All The Beauty And The Bloodshed (2022)» σε σκηνοθεσία της Laura Poitras καταγράφει τη μνημειώδη προσπάθεια της Goldin ενάντια στην εταιρεία «Big Pharma», τη φαρμακευτική που είναι υπεύθυνη για το μάρκετινγκ και τη διανομή του συγκεκριμένου σκευάσματος. Στην ταινία αυτή, που χαρακτηρίστηκε ως «μια ωμή, συναισθηματικά άγρια ιστορία», αλλά και «η πολεμική κραυγή μιας καλλιτέχνιδος», η Nan ακούγεται να λέει:
«Ο θυμός μου για τους Sackler είναι προσωπικός.
Όταν σκέφτεσαι πόσα κέρδη αποκτήθηκαν
πατώντας πάνω στον πόνο των άλλων,
δε μπορείς παρά να εξοργίζεσαι»
Συνεχίζοντας: «Πρέπει να απαιτήσουμε από ιδρύματα τέχνης, όπως το Met Museum, το Louvre και το Tate να αρνηθούν τις δωρεές από τους Sackler, ώστε να καταρρεύσει το όνομά τους. Οι πλούσιοι φοβούνται ότι θα παρεισφρήσουμε στους σατανικούς τρόπους με τους οποίους βγάζουν χρήματα. Όταν μεγαλώνεις ακούγοντας συνέχεια: «αυτό δε συνέβη, δεν το είδες», πώς εμπιστεύεσαι τον εαυτό σου; Γι’ αυτό τραβάω φωτογραφίες! Τα λάθος πράγματα μένουν μυστικά σε αυτήν την κοινωνία, κι αυτό είναι καταστροφικό για τα άτομα».
Το έξυπνα δομημένο ντοκιμαντέρ της Poitras (που κέρδισε τον Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας) συνδέει την τελευταία προσπάθεια της Γκόλντιν με το παρελθόν της, συμπεριλαμβανομένων των εμπειριών και του καλλιτεχνικού έργου της κατά τη διάρκεια της κρίσης του AIDS, ώστε να δημιουργήσει μια συγκινητική και οικεία ιστορία που συνδυάζει: τέχνη, πολιτική, ακτιβισμό και προσωπική τραγωδία. Σε συνέντευξη της, με αφορμή την υποψηφιότητα της ταινίας στα Βραβεία «Baftas» το 2023, η Goldin δήλωσε:
«Νιώθω πως ο καθένας
πρέπει να ορθώσει το ανάστημά του.
Κάθε ένα άτομο πρέπει να βρει τον τρόπο
να αντισταθεί και να παλέψει
ενάντια στην αδικία
και το σκοτάδι των καιρών!
Δεν κινήθηκα εναντίον των ναρκωτικών αόριστα, κινήθηκα εναντίον της εταιρείας που τα παρήγε, βγάζοντας χρήματα πάνω στα πτώματα εκατομμυρίων ανθρώπων».
Το ανατρεπτικό project της «The Other Side», ίσως το πιο καθοριστικό της καριέρας της
Το θεμελιώδες βιβλίο της με τίτλο «The Other Side= Η άλλη πλευρά» δημοσιεύθηκε αρχικά το 1993, και πλέον κυκλοφορεί με μια αναθεωρημένη εισαγωγή της Ναν και, για πρώτη φορά, τις φωνές των ίδιων των ατόμων των οποίων οι ζωές εξιστορούνται. Δημοσιεύτηκε σε μια εποχή που ο λόγος γύρω από το φύλο και τον σεξουαλικό προσανατολισμό εξελίσσεται με ταχείς ρυθμούς, ιχνηλατώντας ένα κομμάτι της ιστορίας που εισάγει αυτή τη νέα ορατότητα.
Οι πρώτες φωτογραφίες του βιβλίου είναι από τη δεκαετία του 1970, όταν η Goldin ζούσε στη Βοστώνη με μια ομάδα drag queens και κατέγραψε τη λάμψη, μα και την ευαλωτότητά τους. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, εξιστόρησε τις ζωές τρανς ατόμων και πολύ καλών φίλων της στη Νέα Υόρκη, όταν το AIDS άρχισε να αποδεκατίζει την κοινότητά της. Στη δεκαετία του ’90, κατέγραψε την έκρηξη των drag στη Νέα Υόρκη, το Βερολίνο, την Μπανγκόκ και τις Φιλιππίνες. Οι πιο πρόσφατες φωτογραφίες της Γκόλντιν είναι οικεία πορτρέτα -αποτυπωμένα με τρυφερότητα- μερικών από τα πιο αγαπημένα της άτομα. Η «Άλλη πλευρά» είναι ο φόρος τιμής της στις «βασίλισσες» που έχει αγαπήσει, πολλές από τις οποίες έχουν πλέον χαθεί.
Το έργο της με τίτλο «Η Ναν έναν μήνα μετά τον ξυλοδαρμό της (1984)»
Είναι ένα από τα πιο διάσημα αυτοπορτρέτα της, με το οποίο θέλησε να αναδείξει το ζήτημα της έμφυλης βίας, καθώς και η ίδια υπήρξε θύμα και επιζήσασα. Στην έγχρωμη αυτή φωτογραφία απεικονίζεται να κοιτάζει ανέκφραστη απευθείας την κάμερα. Τα εμφανή σημάδια κακοποίησης στο πρόσωπό της δημιουργούν ένα δυναμικό contrast με την κατά τα άλλα περιποιημένη εμφάνισή της: φορά κόκκινο κραγιόν, κοσμήματα και έχει καλοχτενισμένα μαλλιά, υπονοώντας ότι η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί ένα ολοένα και πιο κοινό φαινόμενο, που μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε γυναίκα και συχνά συγκαλύπτεται ή αποκρύπτεται. Η ίδια έχει αναφέρει σχετικά:
«Για αρκετά χρόνια σχετιζόμουν με έναν άντρα. Ταιριάζαμε συναισθηματικά και η σχέση έγινε πολύ αλληλεξαρτώμενη. Η ζήλια χρησιμοποιήθηκε για να εμπνεύσει το πάθος. Λαχταρούσα την εξάρτηση, τη λατρεία, την ικανοποίηση, την ασφάλεια, αλλά μερικές φορές ένιωθα να πνίγομαι. Ήμασταν εθισμένοι στην ποσότητα αγάπης που παρείχε η σχέση μας. Τα πράγματα μεταξύ μας άρχισαν να χαλάνε, αλλά κανείς από τους δυο δεν μπορούσε να βάλει ένα τέλος. Η σεξουαλική μας εμμονή παρέμεινε ένα «αγκίστρι» που μας παγίδευε. Ένα βράδυ με χτύπησε άγρια, παραλίγο να με τυφλώσει. Τραβάω αυτή τη φωτογραφία, ώστε να μην επιστρέψω ποτέ σε αυτόν».
Όπως ήταν αναμενόμενο, το έργο της δέχτηκε αμέσως έντονη αμφισβήτηση. «Μόλις ξεκίνησα να μοιράζομαι τη δουλειά μου, υπήρξαν αρκετές αντιδράσεις, ειδικά από άντρες συναδέλφους και πολλές γκαλερί, που υποστήριξαν: «Αυτό δεν είναι φωτογραφία, κανείς δε φωτογραφίζει τη ζωή του!», παραδέχεται η ίδια.
«Πιθανόν, ολόκληρη η ζωή μου
να είναι ένας αγώνας.
Μια μάχη ενάντια στη συμμόρφωση
και τη διάψευση»
Επηρεασμένη τόσο από τη φωτογραφία μόδας των Helmut Newton και Guy Bourdin που γνώρισε στα περιοδικά, όσο και από τα αποκαλυπτικά πορτρέτα της αξιόλογης φωτογράφου Diane Arbus και της August Sander, η Goldin απαθανάτισε την ίδια και τις φίλες της στις πιο ευάλωτες στιγμές τους, όπως φαίνεται και στο έργο της: «I’ll Be Your Mirror (1996)». Το 2018, συνεργάστηκε με την εταιρεία μόδας Supreme, συμπεριλαμβάνοντας τρεις από τις φωτογραφίες της [Misty and Jimmy Paulette in a taxi, NYC (1991), Kim in Rhinestones, Paris (1991), and Nan as a dominatrix, Cambridge, MA (1978)] στην ανοιξιάτικη-καλοκαιρινή collection τους.
«Το έργο της είναι βαθιά πολιτικό!»
θα πουν για εκείνη, και η έντονη δράση της ενάντια σε οικονομικά μεγαθήρια και ο ακτιβισμός της το αποδεικνύουν περίτεχνα. Σήμερα, η Goldin ζει και εργάζεται μεταξύ Νέας Υόρκης και Παρισιού. Έργα της κοσμούν πλέον, μεταξύ άλλων, τις συλλογές του «Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης» στη Νέα Υόρκη, της «Tate Modern» στο Λονδίνο, του «Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης» στο Λος Άντζελες και του Κέντρου «Georges Pompidou» στο Παρίσι. Συνεχίζει να επηρεάζει τη σύγχρονη φωτογραφία και την τέχνη μέσω της αξιόλογης καλλιτεχνικής της πορείας και του τρόπου που μάχεται και ζει!
Άλλωστε, όπως ακούγεται να τραγουδούν οι Bush Tetras στην αρχή του «All The Beauty And The Bloodshed: You can’t be funky, if you haven’t got a soul…
Comments
No Comments