Click

Πορτογαλία: Φωτογραφίζοντας στις… αυλές του airbnb

Art, Travel Στάθης Μανδαλάκης 5676

Ο ήλιος στο Πόρτο έχει δύσει και λίγο πριν ανακαλύψεις τη νυχτερινή ζωή της πόλης, παίρνεις την κάμερα στα χέρια και κοιτάζεις μία-μία τις εικόνες που έβγαλες τις προηγούμενες μέρες στην Πορτογαλία. Συνήθως αυτή η διαδικασία γίνεται μια ή δυο μέρες μετά την επιστροφή από κάποιο ταξίδι, όταν τα μάτια καθαρίζουν και μπορείς να παρατηρήσεις καλύτερα.

Portugal, photography: Stathis Mandalakis

Στην Πορτογαλία οι εικόνες έχουν ένα χαρακτηριστικό που δεν αργείς να διαπιστώσεις. Πασχίζεις να βρεις κάδρα στα οποία δεν είναι μέσα κάποιος αμέριμνος τουρίστας. Μα είναι δυνατόν; Τόσοι τουρίστες; Τι τραβάει αυτές τις ορδές χαρούμενων ανθρώπων σε αυτή τη συμπαθέστατη χώρα; Είναι ο ήλιος, η θάλασσα, οι προσιτές τιμές; Η ιστορία, η αρχιτεκτονική, η αίσθηση ότι είσαι στο δυτικό άκρο της Ευρώπης; Το καλό φαγητό, η νυχτερινή ζωή, η ζωντάνια των μεγαλουπόλεών της Πορτογαλίας; Και αμέσως περνούν οι προηγούμενες μέρες σαν ταινία στο μυαλό σου.

Δε χρειάζεσαι περισσότερο από λίγες ώρες για να διαπιστώσεις ότι στη Λισσαβόνα, περικυκλώνεσαι από τουρίστες που κουρδισμένοι βαδίζουν προς την παλιά πόλη, ανηφορίζοντας τα πλακόστρωτα στενά, σαν να τους έλκει ένας αόρατος μαγνήτης. Κάθε λίγο θα χρειαστεί να φωτογραφίσεις το vintage τραμ, που ανεβαίνει γεμάτο ώσπου να φτάσεις σε κάποιο από τα αμφιθεατρικά παρατηρητήρια. Εκεί θα στριμωχτείς για μια φωτογραφία της πόλης από ψηλά. Αν θέλεις να δεις από μέσα τα κάστρα και τα υπόλοιπα αξιοθέατα, θα πρέπει να περιμένεις υπομονετικά σε κάποια ουρά. Θα πας στη Sindra γιατί διάβασες ότι είναι ωραία, αλλά θα δεις ότι είναι μια όμορφη τουριστοπαγίδα που εντυπωσιάζει το μάτι, αλλά σε αφήνει με την αίσθηση του ανεξερεύνητου. Γυρίζεις στη Λισσαβόνα και το τοπίο ξαφνικά σου φαντάζει πιο οικείο. Μεγάλη πόλη, όχι και τόσο καθαρή. Στους πολύβουους δρόμους της, συναντιούνται βιαστικοί κάτοικοι και γεμάτοι περιέργεια επισκέπτες. Θυμάσαι ότι κάπου το έχεις ξαναδεί αυτό. Σε κάποιο μπραντσάδικο τσουγκρίζουν τα ποτήρια τους και νομίζεις ότι ακούς σε σπαστά ελληνικά να λένε

«γεια μας».

Portugal, photography: Stathis Mandalakis

Portugal, photography: Stathis Mandalakis

Θέλεις να δεις την πραγματική ζωή στην πόλη κι έτσι ξυπνάς χαράματα. Παίρνεις την κάμερα, μπαίνεις στα στενά. Η Λισσαβόνα ξυπνάει για να πάει στη δουλειά. Άνθρωποι κάθε ηλικίας περνούν τις πρώτες στιγμές της ημέρας με τα σκυλιά τους σε κάποιο πάρκο ή απρόθυμα βαδίζουν προς την κοντινότερη στάση λεωφορείου. Μερικά άδεια μπουκάλια SuperBock, δίπλα σε ένα παγκάκι, προδίδουν το χτεσινοβραδινό άραγμα. Μαθητές ντυμένοι σαν τον Χάρι Πότερ περιμένουν να περάσει το σχολικό. Τα στενά της πόλης είναι ήσυχα. Τα χρώματα στις προσόψεις τραβάνε το άμαθο σε τέτοιες εικόνες μάτι σου. Τα σύννεφα αγνοούνται, οι ακτίνες του ήλιου δημιουργούν ήδη σκληρές σκιές, και όσο η πόλη ζωντανεύει, τόσο παρατηρείς να σχηματίζεται ένα μποτιλιάρισμα από σιλουέτες.

Κάνεις βόλτες με τα Μέσα Μεταφοράς. Τι μετρό είναι αυτό που δεν είναι ασφυκτικά γεμάτο; Και έρχεται κάθε δύο λεπτά; Αν μπορούσες να κάνεις εικόνα την ποιότητα του φαγητού θα έμοιαζε με καρδιογράφημα: τρως ωραίο πρωινό, κακό μεσημεριανό, ωραίο γλυκό, μέτριο βραδινό. Η κατάσταση αλλάζει στο Πόρτο. Εκεί οι μερίδες είναι πιο γενναιόδωρες, οι γεύσεις διαφορετικές, το κρασί ρέει άφθονο, φτηνό και ιδιαίτερο. Παρατηρείς ότι ίσως κι ο κόσμος να είναι λίγο πιο χαμογελαστός.

Ίσως πάλι να είναι ιδέα σου.

Portugal, photography: Stathis Mandalakis

Portugal, photography: Stathis Mandalakis

Τα πλακάκια στο εξωτερικό των κτιρίων είναι μια εξαιρετική ιδιαιτερότητα. Ο ήλιος και ο χρόνος όμως έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους. Εκεί που σήμερα βλέπεις γαλάζιο μάλλον ζούσε κάποτε μια πιο έντονη απόχρωση του μπλε. Μεγάλα επιβλητικά κτίρια στο κέντρο της πόλης, λειτουργούν σαν σωματοφύλακες που προστατεύουν τα μικρότερα. Οι τουρίστες κατακλύζουν τους παραποτάμιους πεζόδρομους, καταναλώνουν άφθονα, αγοράζουν μαγνητάκια-πλακάκια και αναπτήρες από φελλό και βγάζουν τη μια σέλφι μετά την άλλη. Πηγαίνεις σε άλλες γειτονιές μακριά από την τουριστική ανάπτυξη μπας και δεις λίγο από την πόλη. Παντού αφίσες

«σπίτια για να ζούμε».

Σε άλλους τοίχους γραμμένα συνθήματα που βρίζουν τους τουρίστες σε διάφορες γλώσσες. Αναρωτιέσαι αν η οικειότητα που νιώθεις για την χώρα, οφείλεται στην κοινή μοίρα των ανθρώπων που ζουν σε τουριστικούς προορισμούς και βλέπουν τις γειτονιές τους να μετατρέπονται σε αυλές των Airbnb. Θα αποφύγεις επιμελώς να ακούσεις fado για να μην νιώθεις ότι η παρουσία σου ανεβάζει τις τιμές και κάνει τη ζωή των κατοίκων αβίωτη.

Περνάς καλά. Βλέπεις ωραία μουσεία, όπως αυτό της Αντίστασης στη δικτατορία, εκθέσεις φωτογραφίας, αξιοθέατα, εκκλησίες και κάστρα. Σκέφτεσαι πως θα ήταν να ζεις μόνιμα εκεί και το σενάριο δεν φαντάζει άσχημο. Θέλεις την επόμενη φορά να πας και στην επαρχία, να δεις κι άλλα μέρη που δεν περιλαμβάνονται στα 10-15-25 πράγματα που πρέπει να κάνεις στη Λισσαβόνα ή στο Πόρτο. Θα θυμάσαι για πάντα πως ο καφές ήταν υπέροχος, ορισμένες γειτονιές μοναδικά όμορφες, οι στέγες των σπιτιών τόσο περιποιημένες σαν να ξεπήδησαν από πίνακα ζωγραφικής. Θα ζηλεύεις τους τυχερούς που ξυπνούν σε πόλεις χρωματιστές και θα σου μείνει το κοντράστ που δημιουργεί ο γαλάζιος ουρανός με τους τοίχους των σπιτιών. Θα ήθελες να έχεις μιλήσει με περισσότερους ντόπιους και να σε αντιμετωπίζουν ως ταξιδιώτη και όχι ως τουρίστα. Θα προτιμούσες να μη βλέπεις ένα ομοίωμα του Κριστιάνο Ρονάλντο κάθε δέκα μέτρα και να χρειάζεται να ψάχνεις να βρεις κάτι από Σαραμάγκου. Θα επιμένεις πως τα pasteisdenata είναι μπουγατσάκια και πως, όση καλή διάθεση κι αν έχεις, δεν θα δείξεις ποτέ κατανόηση στο μπουρέκι με μπακαλιάρο. Θα στριμώξεις στη βαλίτσα ένα χαμόγελο που θα ζωγραφίζεται στο πρόσωπό σου κάθε φορά που θα σκέφτεσαι την Πορτογαλία.